Bezpieczne zakupy
Idosell security badge

Jak prawidłowo badać ciśnienie tętnicze krwi?

Ciśnienie tętnicze krwi to siła z jaką krew wyrzucana przez mięsień sercowy uderza o ściany naczyń krwionośnych.

Ciśnienie mierzone jest na ogół na dużych tętnicach obwodowych (ramienna i promieniowa). Prawidłowo podajemy dwie wartości ciśnienia tętniczego: skurczowe oraz rozkurczowe.

Ciśnienie skurczowe wyraża wartość ciśnienie mierzonego podczas skurczu serca (przez pacjentów często nazywane jako „górne”).

Kiedy serce się rozkurcza, krew nadal płynie przez naczynia ale wolniej, ponieważ ciśnienie, które panuję wtedy w naczyniach jest o wiele mniejsze. Tą fazę nazywamy ciśnieniem rozkurczowym.

 

Jak prawidłowo badać ciśnienie tętnicze krwi?

Ciśnienie tętnicze krwi mierzone jest w „mmHg” czyli milimetrach słupa rtęci.

Prawidłowy zakres wartości ciśnienia krwi dla osoby zdrowej wynosi 130/80 (skurczowe/rozkurczowe)

Pamiętajmy ciśnienie cały czas się zmienia!

Zmienność ciśnienia można obserwować np. przy kilkukrotnym pomiarze ciśnienia. Z każdym następnym pomiarem obserwujemy inną wartość ciśnienia krwi.

Wielkość ciśnienia zależy przede wszystkim o siły skurczu serca i szerokości światła naczyń krwionośnych. O parametrach ciśnienia decydują również zmiany hormonalne oraz aktywność systemu nerwowego.

 

Zakres prawidłowego ciśnienia krwi

 

Czynniki zewnętrzne, które podwyższają ciśnienie krwi:

 

  • wysiłek fizyczny,
  • ból,
  • stres,
  • niska temperatura otoczenia,
  • zapalenie papierosa,
  • alkohol i narkotyki.

 

Czynniki obniżające ciśnienie krwi:

 

  • sen,
  • obfity posiłek,
  • zmiana pozycji,
  • zmiana pozycji
  • wysoka temperatura.

 

Kiedy ciśnienie jest prawidłowe?

Ryzyko związane z wystąpieniem w przyszłości upośledzenia funkcji ważnych narządów, czy wystąpienia nagłego zgonu koreluje z wysokością ciśnienia i wzrasta już od wartości 115/75 mmHg.

Prawidłowo mierzone ciśnienie tętnicze w warunkach domowych nie powinno przekraczać 135/85 mmHg, natomiast podczas wizyty u lekarza: 140/90 mmHg.

U osób z cukrzycą, niewydolnością nerek i serca wartości ciśnienia powinny być poniżej 130/80 mmHg.

Im wyższe jest ciśnienie krwi, tym większe jest ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego i śmierci !

 

Kto narażony jest na ryzyko wystąpienia nadciśnienia w przyszłości?

Ludzie obciążeni rodzinnie nadciśnieniem tętniczym mają większe szanse na rozwój wysokiego ciśnienia krwi w przyszłości, niż osoby bez uwarunkowań genetycznych. Większe predyspozycje do rozwoju nadciśnienia w późniejszym wieku wykazują także osoby, które przy urodzeniu miały niską wagę ciała (poniżej 2500 gr).

 

Czynniki warunkujące rozwój nadciśnienia tętniczego:

 

  • alkohol,
  • leki,
  • narkotyki,
  • przewlekły stres,
  • otyłość,
  • cukrzyca,
  • palenie papierosów,
  • sól i nieprawidłowa dieta.

 

Dodatkowo nadciśnienie częściej występuje:

 

  • u osób starszych,
  • u mężczyzn do 70 r.ż.,
  • u osób mało aktywnych prowadzących siedzący tryb życia,
  • u chrapiących cierpiących na bezdech senny(OBS),
  • u kobiet stosujących hormonalne leki antykoncepcyjne,
  • w wyniku przewlekłego stosowania leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych.

 

Jak zapobiegać nadciśnieniu?

 

Zapobieganie podwyższonemu ciśnieniu jest możliwe poprzez zmianę niekorzystnych zachowań zdrowotnych:

 

  • obniżenie masy ciała i utrzymanie prawidłowego ciężaru ciała,
  • stosowanie diety niskosodowej (sól),
  • dieta bogata w potas i magnez,
  • zwiększenie aktywności ruchowej,
  • ograniczenie spożywania alkoholu,
  • wypracowanie własnego skutecznego sposobu radzenia sobie ze stresem i zmniejszenia napięcia emocjonalnego,
  • rzucenie palenia papierosów.

 

Wczesne wprowadzenie zmian w dotychczasowym tryb życia może zapobiegać wystąpieniu w przyszłości nadciśnienia i chorób układu krążenia , także u osób predysponowanych genetycznie!

 

Bardzo ważna jest okresowa kontrola ciśnienia tętniczego krwi, zwłaszcza u osób obciążonych rodzinnie nadciśnieniem oraz będących w trakcie rehabilitacji kardiologicznej. Wczesna diagnostyka pomaga rozpoznać nieprawidłowe wartości i wprowadzić odpowiednie postępowanie specjalistyczne.

Sprawdzone metody pomiaru ciśnienia tętniczego

Pomiar ciśnienia tętniczego krwi możliwy jest poprzez chwilowe zaciśnięcie naczynia krwionośnego przez kontrolowany ucisk z zewnątrz (mankiet ciśnieniomierza wypełnia się powietrzem) i zamknięciem w ten sposób przepływu krwi w naczyniu. Następnie, przez powolne wypuszczenie powietrza z rękawa aparatu do mierzenia ciśnienia i osłuchiwanie uderzeń fali krwi o ścianę naczynia czyli tzw tonów określa się prawidłową wielkości ciśnienia.

 

Ze względu na sposób mierzenia ciśnienia tętniczego krwi wyróżniamy:

 

  • metodę klasyczna osłuchową
  • metodę oscylometryczną(pomiar automatyczny)

 

Metoda osłuchowa zwana metodą Korotkowa pozwala określić wartości ciśnienia poprzez osłuchiwanie tonów. Znajduje ona zastosowanie w aparatach rtęciowych i zegarowych oraz niektórych elektronicznych z wbudowanym mikrofonem. Warto tutaj wspomnieć iż od kwietnia 2014r unia europejska wycofała ze sprzedaży ciśnieniomierze rtęciowe, dlatego jedynym profesjonalnym sfigmomanometrem (ciśnieniomierzem) do pomiaru ciśnienia tętniczego krwi jest ciśnieniomierz zegarowy (aneroidowy), który nie wykorzystuje podczas pomiaru niebezpiecznej rtęci – a równie dokładny manometr sprężynowy gdzie pomiar widoczny jest na zegarze i można dokonywać nim pomiaru w różnych pozycjach. Z ciśnieniomierzami zegarowymi możesz zapoznać się tutaj>>>

 

Tony, jak już wcześniej wspomnieliśmy, obrazują siłę uderzenia krwi o ścianę tętnicy i pojawiają się podczas wypuszczenia powietrza z mankietu i mają zmienny charakter.

 

  • Pierwszy słyszalny ton (I) z kilku głośnych następujących po sobie wyznacza wartość ciśnienia skurczowego.
  • Kolejne tony stają się bardziej miękkie i świszczące (II), chwilowo mogą ulec ściszeniu lub zaniknąć. Następuje wtedy „cisza w eterze”(jest to tzw. przerwa osłuchowa).
  • Pojawiające się po chwili tony (III) są już dobrze słyszalne, aż do momentu kiedy ponownie cichną (IV).
  • Ton (V)-to ostatni słyszalny ton, który określamy jako ciśnienie rozkurczowe.

 

Metoda osłuchowa jest bardzo dokładna, ale w dużym stopniu zależy od doświadczenia badającego dlatego często wykorzystywana jest przez lekarzy, pielęgniarki i specjalistów medycznych.

 

Metody badania ciśnienia krwi

 

Metoda oscylometryczna jest obecnie bardzo popularna i wykorzystywana w większości ciśnieniomierzy elektronicznych.Wartość ciśnienia zostaje oznaczona na podstawie zmian ciśnienia w mankiecie. Metoda ta jest dosyć wygodna i godna polecenia, szczególnie do pomiarów samodzielnych (w domu), pod warunkiem że stosowany ciśnieniomierz automatyczny spełnia wymogi WHO (Światowa Organizacja Zdrowia).

 

Niestety w większości przypadków aparaty elektroniczne mają trudności z pomiarem ciśnienia u osób z zaburzeniami rytmu serca takimi jak: migotanie przedsionków, dodatkowe skurcze komorowe i nadkomorowe. Jeśli interesuję Cię dokładny aparat do mierzenia ciśnienia krwi, możesz sprawdzić naszą ofertę ciśnieniomierzy tutaj>>>

 

Wedle najnowszych wytycznych ESH-ESC (Europejskie towarzystwo nadciśnienia tętniczego -Europejskie towarzystwo ) w sprawie leczenia nadciśnienia tętniczego, do pomiaru ciśnienia należy stosować metodę osłuchową Korotkowa. W ciężkich stanach chorobowych - tak jak stan przedrzucawkowy, ciśnieniomierze do automatycznego pomiaru okazują się niedokładne i wykazują tendencję do zaniżania ciśnienia. Średnie różnice w porównaniu z aparatem tradycyjnym (ciśnieniomierz zegarowy i rtęciowy) wynoszą aż 15 i 25 mmHg (odpowiednio dla ciśnienia skurczowego i rozkurczowego).

 

Czy warunki i miejsce pomiaru ciśnienia tętniczego mają wpływ na jego wynik?

Czynniki warunkujące rozwój nadciśnienia tętniczego:

 

  1. Pomiar przygodny obarczony jest sporym błędem z uwagi na okoliczności w jakich jest wykonywany - w punktach ulicznych badanie wykonywane jest w pośpiechu i otaczającym zgiełku. Ten sposób pomiaru ciśnienia jest często mało wiarygodny, ponieważ nie są spełnione podstawowe założenia pomiaru ciśnienia w spoczynku - zatem może mieć jedynie wartość orientacyjną.
  2. Pomiar ciśnienia wykonywany przez lekarza w klinice, szpitalu czy gabinecie, pomimo iż jest wykonywany przez wykwalifikowanego specjalistę, również może być obarczony sporym błędem, z uwagi na mimowolną reakcję „białego fartucha”, która często występuję wśród pacjentów. Efektem jest podwyższona wartość ciśnienia przy pierwszym pomiarze. Wraz z kolejnymi pomiarami ciśnienie obniża się J est to sytuacja związana ściśle z reakcją emocjonalną towarzyszącą wizycie u lekarza i oczekiwaniu na wynik badania. Co ciekawe u około 20% pacjentów reakcja ta ma charakter utrwalony i podwyższone ciśnienie utrzymuje się zawsze podczas wizyty u lekarza, natomiast poza gabinetem, jak wynika z relacji pacjentów ciśnienie jest prawidłowe.
  3. Pomiary ciśnienia wykonywane samodzielnie w domu wydają się być najlepszym rozwiązaniem. Aby jednak pomiary stanowiły wiarygodne źródło informacji, na podstawie której lekarz będzie podejmował dalsze decyzje dotyczące postępowania terapeutycznego , pacjenci powinni zostać przeszkoleni w zakresie prawidłowej techniki pomiaru i prowadzenia zapisów wyników poszczególnych pomiarów.


Źródła:

  1. Zygmunt Gancarz, Janina Łysakowska, Wacław Lietz „Mała Encyklopedia Medcycyny” Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1990 rok.
  2. Krzemińska-Pukała M., Dróżdż J., Kasprzak J. „Przepływ krwi w naczyniach obwodowych” W:„Diagnostyka czynnościowa człowieka” Traczyk W. Wydawnictwo Lekarskie PZWL Warszawa 1999: str. 446, 448.
  3. Marcin Świerad (red.): Jak obniżyć ciśnienie krwi. Warszawa: 2007. ISBN 978-83-923864-0-7.
  4. Peter Ederer: Wysokie ciśnienie. Warszawa: 1997. ISBN 83-87892-14-9.
  5. Nadciśnienie tętnicze – nowe standardy ESC. Polskie Towarzystwo Kardiologiczne, 2007-06-16.
pixel